W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tzw. ustawy 2.0), wprowadzającej m.in. nowy model kształcenia doktorantów, Rada NCN zmieniła zasady finansowania przez Narodowe Centrum Nauki stypendiów i wynagrodzeń studentów oraz doktorantów zaangażowanych w realizację zadań w projektach badawczych finansowanych przez Centrum.
Wprowadzone zmiany obejmują:
- Wydzielenie odrębnego budżetu dla studentów i doktorantów w projektach badawczych finansowanych w ramach konkursów: OPUS, SONATA, SONATA BIS i MAESTRO.
- Ustalenie maksymalnej kwoty w wysokości 5 tys. zł miesięcznie z przeznaczeniem na stypendia lub wynagrodzenia dla danego studenta lub doktoranta.
- Umożliwienie elastycznego sposobu finansowania stypendiów i wynagrodzeń dla doktorantów zaangażowanych w realizację projektu, dopasowanego do potrzeb kierownika projektu i zasad obowiązujących w podmiocie, w którym realizowany jest projekt badawczy.
Ad1.
W ramach kosztów bezpośrednio związanych z realizacją projektu badawczego został wydzielony budżet przewidziany wyłącznie dla studentów i doktorantów zaangażowanych do wykonywania zadań w projekcie. Wysokość tego budżetu w przeliczeniu na każdy miesiąc realizacji projektu wynosi co najwyżej:
- 5 tys. zł w konkursie SONATA,
- 10 tys. zł w konkursach OPUS i SONATA BIS,
- 15 tys. zł w konkursie MAESTRO.
W konkursach PRELUDIUM i SONATINA wynagrodzenie dla studentów i doktorantów może być finansowane z puli wynagrodzeń dodatkowych przewidzianych dla kierownika i wykonawców w łącznej wysokości co najwyżej 1,5 tys. zł miesięcznie.
Ad.2.
Zgodnie z przyjętymi przez Radę regulacjami łączna kwota stypendiów oraz wynagrodzeń otrzymywanych w ramach kosztów bezpośrednich projektów badawczych finansowanych przez NCN z przeznaczeniem dla danego studenta lub doktoranta nie może przekroczyć 5 tys. zł miesięcznie. Do tego ograniczenia nie wlicza się wynagrodzenia przewidzianego dla kierownika projektu finansowanego w ramach konkursu PRELUDIUM oraz stypendium doktorskiego przyznanego w ramach konkursu ETIUDA. Limit 5 tys. zł miesięcznie uwzględnia również pozapłacowe koszty pracy, a w przypadku stypendiów doktoranckich także koszty składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalno-rentowe oraz wypadkowe). Narodowe Centrum Nauki wraz z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego podejmuje działania w celu zwolnienia stypendium naukowego NCN z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Ad.3.
W ramach budżetu zaplanowanego dla studentów i doktorantów doktorant kształcący się na studiach doktoranckich i doktorant kształcący się w szkole doktorskiej, który będzie realizować zadania w projekcie badawczym, może otrzymać środki finansowe w formie stypendium naukowego NCN oraz wynagrodzenia. Z tej puli środków można finansować również stypendium doktoranckie według zasad określonych w ustawie 2.0 wyłącznie dla doktoranta kształcącego się w szkole doktorskiej, zaangażowanego w realizację projektu.
Ad. 3.1. Stypendia naukowe NCN.
Stypendium naukowe NCN może być finansowane przez Centrum wyłącznie na zasadach określonych w Regulaminie przyznawania stypendiów naukowych w projektach badawczych finansowanych ze środków Narodowego Centrum Nauki, określonym przez Radę NCN uchwałą nr 25/2019 z dnia 14 marca 2019 r. Stypendium naukowe NCN przyznawane jest studentom studiów pierwszego i drugiego stopnia, studentom jednolitych studiów magisterskich bądź doktorantom na studiach doktoranckich oraz doktorantom w szkołach doktorskich. Najistotniejszym elementem przyjętych regulacji jest tryb konkursowy przyznawania stypendium naukowego NCN. Dodatkowo Rada wprowadziła zasadę umożliwiającą łączenie stypendium naukowego NCN z innym wynagrodzeniem i innym stypendium naukowym NCN lub stypendium doktoranckim przyznanym w ramach więcej niż jednego projektu badawczego finansowanego przez NCN, przy założeniu, że łączna kwota pobieranych stypendiów i wynagrodzeń nie przekroczy 5 tys. zł miesięcznie. Rada umożliwia pobieranie stypendium naukowego NCN również w sytuacji, gdy w trakcie realizacji zadań w projekcie doktorant uzyska stopień naukowy doktora i przestanie spełniać kryterium na podstawie którego przyznano mu stypendium, jednak przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy.
Ad 3.2. Wynagrodzenia.
W ramach projektu badawczego można finansować wynagrodzenie przewidziane dla studenta lub doktoranta zaangażowanego do realizacji zadań w projekcie. Wynagrodzenie to może być wypłacane na podstawie umowy o pracę w pełnym lub częściowym wymiarze czasu pracy bądź umowy cywilnoprawnej. Jeżeli student lub doktorant jest zatrudniony w podmiocie realizującym projekt badawczy na podstawie umowy o pracę, może otrzymywać wynagrodzenie ze środków projektu w innej formie niż na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Ad. 3.3. Stypendia doktoranckie w rozumieniu ustawy 2.0.
Dla doktoranta w szkole doktorskiej można zaplanować ze środków projektu finansowanego przez NCN stypendium doktoranckie, jeżeli doktorant przez cały okres realizacji przez niego zadań w projekcie będzie spełniać wymagania określone przepisami ustawy 2.0 niezbędne do pobierania stypendium doktoranckiego. Dzięki takiemu rozwiązaniu szkoły doktorskie mogą czasowo finansować ze środków NCN obligatoryjne stypendia doktoranckie dla swoich doktorantów. Doktoranci ze szkół doktorskich, którzy mają finansowane stypendium doktoranckie ze środków NCN w trakcie realizacji zadań w projekcie, mogą uzupełnić to stypendium o dodatkowe środki z wynagrodzeń lub stypendiów naukowych NCN w ramach jednego lub więcej niż jednego projektu badawczego finansowanego przez NCN przy założeniu, że limit możliwych do otrzymania przez doktoranta środków z NCN zostanie utrzymany.
Narodowe Centrum Nauki pozostawia więc dowolność w formach finansowania stypendiów i wynagrodzeń dla studentów i doktorantów z projektów badawczych NCN. Decyzję w sprawie sposobu gratyfikacji za realizację zadań podejmuje kierownik projektu odpowiedzialny za kształt zespołu badawczego. Kierownik projektu, mając na względzie wskazane powyżej zasady, może elastycznie dostosować formy finansowania tej grupy wykonawców do wewnętrznych regulacji obowiązujących w podmiocie, w którym realizowany jest projekt, a w szczególności do przepisów związanych z kształceniem doktorantów w szkołach doktorskich, jak również z kształceniem doktorantów na studiach doktoranckich wg. dotychczasowych zasad.
Zachęcamy, aby wprowadzone przez Narodowe Centrum Nauki możliwości wsparcia dla doktorantów zostały uwzględnione w regulaminach tworzonych szkół doktorskich.
