Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne
Katedra Języków i Kultur Afryki Wydz. Orient. UW
Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW
zapraszają na
Seminarium Afrykanistyczne: Współczesna sztuka afrykańska – tendencje, ośrodki, artyści
spotkanie z dr Agnieszką Kluczewską-Wójcik poprowadzi dr hab. Hanna Rubinkowska-Anioł, prof. UW
15.05.2025 (czwartek), g. 17:00
online: http://meet.google.com/rrx-ukeh-cxt

Seminarium Afrykanistyczne jest kontynuacją spotkań naukowych, które pod tą samą nazwą od 2010 roku odbywały się w Katedrze Języków i Kultur Afryki.

• PLAKAT.pdf

Współczesna sztuka afrykańska – tendencje, ośrodki, artyści

1 kwietnia 1966 roku Léopold Sédar Sengor, poeta i pisarz, prezydent Senegalu, otworzył w Dakarze Premier Festival Mondial des Arts Nègres. Festiwal był pierwszą wielką międzynarodową manifestacją zorganizowaną w Afryce, gromadzącą ponad dwa tysiące twórców zarówno z kontynentu jak i z diaspory. Najważniejszym jego celem była rewaloryzacja tradycji i zbudowanie nowoczesnej afrykańskiej tożsamości kulturowej, opartej na idei négritude. Afryka, tak długo lekceważona, chciała przemówić własnym głosem.

Kontynuacją afrykańskiej „obecności” na artystycznej mapie świata w dobie postkolonialnej jest od 1992 roku Dak’Art – Biennale de l’Art Africain Contemporain w Dakarze. Głównym przesłaniem pierwszej edycji biennale było zerwanie z tendencjami rewindykacyjnymi, związanymi z walką o niepodległość, i zilustrowanie uniwersalizmu nowej sztuki „negro-afrykańskiej”. Kolejne wydania pokazały jednak, że przekaz zdominowała chęć ustalenia jasnych kryteriów przynależności do jednej wspólnoty artystycznej i walka z zachodnią hegemonią w dziedzinie kultury.

Ostatnie lata XX wieku przyniosły szereg wystaw, począwszy od głośnej choć kontestowanej za „prymitywizujące” spojrzenie Magiciens de la Terre (Paryż, 1989),  prezentacji na Documentach w Kassel czy Biennale w Wenecji, a także pierwszych wielkich kolekcji, z Contemporary  African Art Collection Jeana Pigozziego na  czele, które rozszerzyły obszar refleksji nad współczesną sztuką afrykańską w kontekście globalnym.  Rodzajem nowej syntezy stała się Africa Remix. L’Art contemporaire d’un continent / Contemporary Art of a Continent (Düsseldorf, Londyn, Paryż, Tokio, 2004-2006).

Twórcy pokolenia Africa Remix to artyści „postegzotyczni”. Reprezentują ostatnią fazę procesu samookreślenia, którego pierwszym etapem była afirmacja „afrykańskości”, drugim zaś gwałtowne odrzucenie balastu pochodzenia i deklaracja niezawisłości w stosunku do wszelkich granic i kultur. Świadomie odwołując się zarówno do tradycji, jak i do strategii artystycznych współczesności, nie muszą już niczego udowadniać. El Anatsui, Chéri Samba, Romuald Hazoumé, Bartelémy Toguo, czy Abdoulaye Konaté, żeby pozostać przy kilku przykładach, są pełnoprawnymi uczestnikami międzynarodowego życia artystycznego. Niezależnie od tego czy podróżują, czy pozostali w Afryce, ich nazwiska są powszechnie znane, a dzieła podziwiać można w najważniejszych światowych muzeach sztuki współczesnej.

Dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik

Historyk sztuki i muzeolog, absolwentka Université Paris I Panthéon-Sorbonne i Ecole du Louvre w Paryżu, Wiceprezes Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata, specjalistka w dziedzinie historii muzeów i kolekcji, sztuki nowoczesnej, transferów i związków międzykulturowych, ze szczególnym uwzględnieniem japonizmu, orientalizmu i współczesnej sztuki afrykańskiej. Członek komitetu redakcyjnego Korpusu dzieł malarskich Henryka Siemiradzkiego / Henryk Siemiradzki. Catalogue Raisonné of the Paintings, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, Warszawa 2020-2024, autorka m.in.: Feliks ‘Manggha’ Jasieński i jego kolekcja w Muzeum Narodowym w Krakowie / Feliks ‘Manggha’ Jasieński and his Collection at the National Museum in Krakow, Korpus daru Feliksa Jasieńskiego / Corpus of Feliks Jasieński’s Donation, Muzeum Narodowe Kraków 2014; Japonia w kulturze i sztuce polskiej końca XIX i początków XX wieku, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, Warszawa-Toruń 2016.

Foto

Chéri Samba, Quel avenir pour notre art ?, ol. na pł., 1997